Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2015 Διάρκεια: 5 ώρες (10.00 – 15.00): Βιωματικό εργαστήρι με τίτλο: «From Conflict to Contact: The role of a teacher» -με τη συνεργασία του υπευθύνου ΣΣΝ ν. Μαγνησίας κου Πλαγερά Α. και ειδικών ψυχικής υγείας εκπαιδευμένων στην ψυχοθεραπευτική προσέγγιση Gestalt

Βιωματικό εργαστήρι με τίτλο:  «From Conflict to Contact: The role of a teacher».

Ημερομηνία διεξαγωγής:  Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2015

Διάρκεια: 5 ώρες (10.00 – 15.00)

Τόπος διεξαγωγής: Αίθουσα εκδηλώσεων Σχολείου δεύτερης ευκαιρίας, Χείρωνος και Επτά Πλατανίων, Βόλος

Τριάντα εκπαιδευτικοί αγγλικής γλώσσας της Α/θμιας εκπαίδευσης ν. Μαγνησίας συμμετείχαν σε βιωματικό εργαστήρι που οργανώθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας το Σάββατο 7.2.2015 μετά από πρωτοβουλία της Σχολικής Συμβούλου ΠΕ06 ΔΔΕ Μαγνησίας Βασιλικής Παπαϊωάννου με τη συνεργασία ομάδας ειδικών ψυχικής υγείας – ψυχοθεραπευτών Gestalt. Την ομάδα αποτελούσαν οι Δάκτυλα Λιάνα, Καλώτα Γιάννα, Μερκονιάν Κατερίνα, Μούτου Κατερίνα, Σακκά Βάσω, Σιάκης Λευτέρης, Τζίτζιρα Κερασία, Χατζοπούλου Σέβη. 


Η ψυχοθεραπεία Gestalt είναι ένα είδος φαινομενολογικής, υπαρξιστικής, ανθρωπιστικής και ολιστικής ψυχοθεραπείας, μία προσέγγιση που είναι προσανατολισμένη στη διαδικασία και έχει βιωματικό χαρακτήρα.

Στόχος του βιωματικού εργαστηρίου:

·        Να προσκαλέσει τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς σε μια διαδικασία αναγνώρισης της σύγκρουσης ως ευκαιρίας για συνειδητοποίηση, ανάπτυξη και εξέλιξη της σχέσης τόσο με τους άλλους – μαθητές, γονείς, συναδέλφους – όσο και με τον ίδιο τον εαυτό.

·        Να φέρει σε επαφή τους εκπαιδευτικούς με δημιουργικότερους τρόπους έκφρασης, επικοινωνίας και συνεργασίας,  αναβαθμίζοντας την ποιότητα των σχέσεων όλων των μελών της σχολικής κοινότητας.

·        Να υποστηρίξει, να φροντίσει και να ενδυναμώσει την ψυχοκοινωνική υγεία των εκπαιδευτικών σε επίπεδο ατόμου, ομάδας – τάξης και του ευρύτερου σχολικού συστήματος.

Το βιωματικό σεμινάριο είχε διάρκεια 5 ώρες και οι εκπαιδευτικοί, εργάστηκαν σε ομάδες και κλήθηκαν να κατανοήσουν μέσα από βιωματικές ασκήσεις και τη μελέτη και εποπτεία περιπτώσεων το ρόλο των συγκρούσεων στην επαφή με τον εαυτό  και τους άλλους. Βασικός στόχος να εξοικειωθούν οι συμμετέχοντες με τις έννοιες της σύγκρουσης και της επαφής και να εξοπλιστούν με τεχνικές προκειμένου να αντιμετωπίζουν τα αναπόσπαστα, αναπόφευκτα και απαραίτητα αυτά στοιχεία της σχολικής καθημερινότητας. 

Στο βιωματικό σεμινάριο έγινε χορηγός μας το γνωστό βιβλιοπωλείο ΠΑΙΔΕΙΑ που προσέφερε γραφική ύλη στους εκπαιδευτικούς. H βιωματική επιμόρφωση υλοποιήθηκε με τη συνεργασία του υπευθύνου ΣΣΝ ν. Μαγνησίας κου Πλαγερά Α. και ειδικών ψυχικής υγείας εκπαιδευμένων στην ψυχοθεραπευτική προσέγγιση Gestalt.

Τι είπαν οι εκπαιδευτικοί για το βιωματικό σεμινάριο...

Το σημερινό βιωματικό σεμινάριο, "Από τη σύγκρουση στην επαφή", είχε ως στόχο να εξοικειωθούν οι συμμετέχοντες με τις έννοιες της σύγκρουσης και επαφής και πώς αυτά τα αναπόσπαστα, αναπόφευκτα και απαραίτητα στοιχεία της σχολικής καθημερινότητας να αντιμετωπιστούν. 

·   Μας ζητήθηκε να καθήσουμε σε κύκλο και να κολλήσουμε ένα αυτοκόλλητο στη μπλούζα μας, όπου είχαμε γράψει το όνομά μας. 

·   Τα μέλη της ομάδας των ψυχοθεραπευτών Gestalt παρουσίασαν τους εαυτούς τους, μας εξήγησαν σύντομα τι πρεσβεύει η προσέγγιση Gestalt (το εδώ και το τώρα, το φόντο και το σχήμα), ενώ τόνισαν τη σημασία του απόρρητου των πληροφοριών που θα ειπώνονταν κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου, σύμφωνα με τον κώδικα δεοντολογίας των ειδικών ψυχικής υγείας. Αυτό ήταν και η απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να διασφαλιστεί ένα κλίμα ασφάλειας σε περίπτωση που ο οποιοσδήποτε συμμετέχων θα ήθελε να μοιραστεί κάτι προσωπικό με την ομάδα.

·   Μας ζητήθηκε να μιλήσουμε με το διπλανό μας, ώστε να μάθουμε το όνομά του/της αλλά κυρίως το λόγο που τον/την ώθησε να έρθει στο σεμινάριο, προκειμένου με τη σειρά μας να τον/την παρουσιάσουμε στην υπόλοιπη ομάδα. 

·   Δύο από τις ψυχοθεραπεύτριες διάβασαν το γνωστό παραμύθι της "Κοκκινοσκουφίτσας" ειπωμένο από την πλευρά τόσο της Κοκκινοσκουφίτσας όσο και του Κακού Λύκου, ώστε να μπούμε στη διαδικασία να αναγνωρίσουμε τη διαφορετικότητα στην οπτική ενός συμβάντος, καθώς και στο να συμφωνήσουμε ότι τελικά δεν υπάρχει αντικειμενικότητα, σωστό και λάθος. 

·   Ένας από τους ψυχοθεραπευτές έγραψε τις δύο βασικές έννοιες του σεμιναρίου, τη σύγκρουση και την επαφή, σε δύο μεγάλες κόλλες εμφανείς σε όλους και μας ζητήθηκε - μέσω του καταιγισμού ιδεών - να πούμε από μια λέξη που αυθόρμητα έρχεται στο μυαλό σχετικά με τις δύο έννοιες. Συζητήσαμε το ότι κάποιες από τις λέξεις θα ταίριαζαν και στις δύο έννοιες. Η διαδικασία αυτή ανέδειξε και τις κατά γενική ομολογία κοινές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας εκπαιδευτικός στην τάξη του και τέθηκαν έντονα τα ερωτήματα της καταλληλότητας των μέσων αντίδρασης καθώς και ο αντίκτυπός τους σε όλους τους άμεσα και έμμεσα εμπλεκόμενους φορείς.

·   Δύο από τους ψυχοθεραπευτές μας παρουσίασαν ένα μικρό σκετς, ένα παιχνίδι ρόλων, όπου υποδύονταν ένα ζευγάρι που διαφωνούσε με αφορμή έναν πίνακα (σας τον επισυνάπτω) που επρόκειτο να κρεμαστεί ή όχι στο σαλόνι του σπιτιού τους. Ο συγκεκριμένος πίνακας πυροδότησε μια έντονη συζήτηση, μια σύγκρουση στο ζευγάρι, καθώς έχει δύο επίπεδα ανάγνωσης. Ο καθένας από τους δύο έβλεπε το ένα από τα δύο επίπεδα αρχικά και προσπαθούσε να πείσει τον άλλο για τη δική του οπτική. Εν τέλει, οδηγήθηκαν σε μια γόνιμη ανταλλαγή των οπτικών τους γωνιών, που ανέδειξε και άλλες πλευρές του χαρακτήρα τους. Οι δύο "ηθοποιοί" ακολούθησαν συγκριμένες συμπεριφορές σύγκρουσης, τις οποίες τοποθετήσαμε στο μοντέλο σύγκρουσης του Rahim (2001) (επίσης, το επισυνάπτω, όπως το βρήκα σε μια διατριβή - μας το παρουσίασαν λίγο πιο απλοποιημένο σχηματικά) και συζητήσαμε πάνω στην ερμηνεία των όρων του Rahim. Πολύ σημαντική ήταν η διαπίστωση ότι οι βασικοί άξονες του συγκεκριμένου μοντέλου (επιβολή / παραχώρηση / ενσωμάτωση / αποφυγή / συμβιβασμός) συνιστούν εξίσου τρόπους σύγκρουσης, οι οποίοι ρυθμίζονται από το βαθμό και τη συσχέτιση του ενδιαφέροντος για το άτομό μας και για τους άλλους. Επιπλέον, συζητήθηκαν αρκετά συγκεκριμένα παραδείγματα της σχολικής καθημερινότητας των συμμετεχόντων σε σχέση με το ζήτημα των συγκρούσεων, τόσο εξωτερικών όσο και εσωτερικών.

·   Στο δεύτερο μέρος του σεμιναρίου, χωριστήκαμε σε 4 μικρότερες ομάδες των 9 ατόμων. Κάθε ομάδα είχε 7 συμμετέχοντες και 2 ψυχοθεραπευτές, ως συντονιστές της βιωματικής άσκησης που θα ακολουθούσε. Η άσκηση ήταν ένα παιχνίδι ρόλων με το εξής σενάριο: ένας γονέας παραπονιέται στον/την εκπαιδευτικό της Αγγλικής Γλώσσας ότι υπερφορτώνει το παιδί του/της με εργασίες για το σπίτι, τη στιγμή που το παιδί παρακολουθεί και μαθήματα Αγγλικών στο φροντιστήριο. Η οδηγία ήταν ότι θα έπρεπε να υπάρχει ένα είδος σύγκρουσης. Η σύγκρουση έπρεπε να ξεκινήσει από τον τρόπο με τον οποίο ο καθένας μας τη βιώνει αυθόρμητα και μετά να μεταπηδήσουμε σε έναν από τους 5 τρόπους σύγκρουσης του Rahim. Προκειμένου να βοηθηθούμε σε αυτό, υπήρχαν σχήματα που απεικόνιζαν κάθε είδος σύγκρουσης, καθώς και μια λευκή σελίδα, για την περίπτωση που κάποιος διαχειριζόταν τις συγκρούσεις με άλλον τρόπο. Χωριστήκαμε σε ζευγάρια και για 2-3 λεπτά παίξαμε το ρόλο που είχαμε συμφωνήσει, ενώ μετά, αλλάξαμε ρόλους. Σε κάποιες υποομάδες υπήρχε και τρίτο άτομο που είχε το ρόλο του παρατηρητή. Όταν το παιχνίδι ρόλων ολοκληρώθηκε, επιστρέψαμε στην ομάδα των 9, αναγνωρίσαμε και μοιραστήκαμε το πέρασμα από το ένα είδος σύγκρουσης στο άλλο και στη συνέχεια το συνδέσαμε με την προσωπικότητα και τα βιώματά μας.

·   Ως ολομέλεια, σχολιάσαμε το συναίσθημα που μας προκάλεσε το παιχνίδι ρόλων και γράψαμε ορισμένες λέξεις που το εξέφραζαν, ως μια γεφύρωση των αρχικών εννοιών σύκρουση και επαφή.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Γεωργιάδου Ν. (2010),  Θεραπευτικά Παιχνίδια, Οξυγόνο.

Ginger S. (2010), Θεραπεία Gestalt Η τέχνη της επικοινωνίας, Ασημάκης Π.

Goleman D. (2000), Η Συναισθηματική Νοημοσύνη στο χώρο της εργασίας, Ελληνικά Γράμματα.

Goleman  D. (1998), Η Συναισθηματική Νοημοσύνη, Ελληνικά Γράμματα.

Καραντάνα Π., Φιλίππου Δ. (2010), Ιστορίες για να ονειρεύεσαι…Παιχνίδια για να μεγαλώνεις, Καστανιώτη.

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Υπουργείο Παιδείας και Διά Βίου Μάθησης (2011), «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) – Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, Οριζόντια Πράξη» MIS: 295450, διαθέσιμο στο http://digitalschool.minedu.gov.gr

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (2000), Επιθετικότητα στο Σχολείο. Προτάσεις για πρόληψη και αντιμετώπιση, διαθέσιμο στο http://pi-schools.gr

Satir V. (1989),  Πλάθοντας Ανθρώπους, Κέδρος.

Τριλίβα Σ., Chimienti G. (1998), Πρόγραμμα Ελέγχου των Συγκρούσεων: “Εγώ” και “ Εσύ” γινόμαστε “Εμείς”, Ελληνικά Γράμματα.

Τριλίβα Σ., Chimienti G. (1998), Πρόγραμμα Ελέγχου των Συγκρούσεων: “Εγώ” και “ Εσύ” γινόμαστε “Εμείς”- Τετράδιο δραστηριοτήτων, Ελληνικά Γράμματα.

                                                                   

“Peace is not the absence of conflict, but the ability to cope with it.”

(Dorothy Thomas)

                                                                   

“Contact is not the absence of conflict, but the process to stay with it.”

(Gestalt Therapists)